Kategori: Makaleler

1 Ton Pancar Küspesi Ne Kadar? (Hadi Biraz Ciddileşelim, Ama Çok Değil!) Evet, doğru okudunuz: 1 ton pancar küspesi! Şimdi, bu kadar ilginç bir konuyu niye yazmak isteyeyim ki, diye düşündünüz değil mi? “Ya bu ne alaka?” dediğinizi duyar gibiyim! Ama şöyle düşünün, pancar küspesi, bildiğiniz o tatlı kırmızı pancarların işlendikten sonra geriye kalan kısmı, yani aslında hayvan yemi olarak kullanılan ama bir şekilde bu kadar gündemde olmayan bir mucize! Ve 1 ton pancar küspesi gerçekten de “ne kadar eder?” sorusunu ciddiyetle sormaya başladım. Hadi gelin, bu sorunun cevabını biraz mizahi ve eğlenceli bir bakış açısıyla arayalım! Erkekler: Strateji, Hesaplama,…

Mukuf Olmak Ne Demek? Güç, Sessizlik ve Direnişin Arasında Bir Siyasal Durum Bir siyaset bilimci için en sıradan görünen kelimeler bile, toplumun güç ilişkilerini anlamanın anahtarları olabilir. Mukuf olmak da bu kelimelerden biridir. Arapça kökenli bu kavram, “durmak”, “beklemek”, “sessiz kalmak” ya da “tarafsız davranmak” anlamlarını taşır. Ancak siyaset bilimi açısından mukuf olmak, yalnızca edilgen bir durumu değil; aynı zamanda bir iktidar stratejisini, bir vatandaşlık pozisyonunu ve bir ideolojik tavrı da temsil eder. Peki, mukuf olmak ne demek? Sessizlik bir zayıflık mıdır, yoksa bir direniş biçimi mi? Bu yazı, bu sorunun etrafında dolaşarak güç, kurumlar, ideoloji ve vatandaşlık ekseninde “mukufiyet”…

Kalıntısı Ne Demek? – Bir Kelimenin İzinde Geçmişten Geleceğe Yolculuk Bazen bir kelime, sokak lambasının altındaki ayak izleri gibi hayatımıza düşer: “kalıntısı.” İlk duyduğumuzda akla arkeoloji kazıları, eski duvarlar, kırık çiniler gelir. Ama dürüst olalım, her birimizin gün sonunda ruhunda da bir şeylerin “kalıntısı” kalır. Gel, bu sıcak sohbeti bir fincan kahve rahatlığında yapalım: “Kalıntısı ne demek?” sorusunu, kökeninden bugüne ve yarına uzanan, beklenmedik alanlara uğrayan keyifli bir rota halinde keşfedelim. “Kalıntısı”, “kalıntı” kelimesinin 3. tekil kişi iyelik eki almış hâlidir: “onun kalıntısı.” Yani bir şeye ait artakalan, geriye kalan, iz. Kalıntısı Ne Demek? Dilin Mutfağında Kısa Bir Tanım “Kalıntı”,…

Göz Acısı Ne Demek? Ekonomik Seçimlerin Görünmeyen Bedelleri Üzerine Bir Analiz Bir Ekonomistin Girişi: Sınırlı Kaynaklar, Sonsuz İstekler Bir ekonomist olarak sık sık şu düşünceyle başlarım: hayat, aslında bir kaynak yönetimidir. Zaman, para, enerji, dikkat… Hepsi sınırlıdır. Peki bu sınırlılıklar içinde yaptığımız seçimlerin duygusal ve bedensel yankıları ne olur? “Göz acısı ne demek?” sorusu kulağa fizyolojik bir merak gibi gelse de, aslında derin bir ekonomik metafor taşır. Çünkü ekonomi yalnızca parayla değil, insanın “bakışıyla” da ilgilidir. Bir toplumun nereye baktığı, hangi değerleri önemsediği ve hangi acılara göz yumduğu, ekonomik refahın görünmeyen haritasını oluşturur. Göz Acısı: Dengesiz Bakışın Ekonomik Yansıması Ekonomide…

Hürmet Etmek Deyim mi? – Kalıp, Mecaz ve Dilin Konfor Alanıyla Yüzleşme Kısa cevap: “Hürmet etmek” yaygın bir kalıptır ama mecaz içermediği için teknik olarak deyim sayılmaz; isim+etmek türü bir birleşik fiildir. Şunu en baştan söyleyeyim: “Hürmet etmek”e deyim demek, dilde konforlu bir kısayol. Ama kolay olan her zaman doğru değildir. Bugün, sözlüklerin güvenli gölgesinden çıkıp, bu ifadenin gerçekten “deyim” olup olmadığını tartışmaya açıyorum. Evet, iddialıyım; çünkü dilin düşünme biçimimizi şekillendirdiğine inanıyorum. Eğer her kalıba “deyim” dersek, mecazın, çağrışımın ve kültürel yükün yerini sıradanlık alır. — Hürmet Etmek: Nedir, Ne Değildir? “Hürmet etmek” anlamca şeffaftır: hürmet (saygı) + etmek (yardımcı…

Efektif Tork Nedir? Öğrenmenin Dönüştürücü Gücü Üzerine Pedagojik Bir Analiz Bir eğitimci olarak her zaman şu fikre hayranlık duymuşumdur: küçük bir kuvvet, doğru noktada uygulandığında büyük bir dönüşüm yaratabilir. Mekanikte bu prensip efektif tork olarak adlandırılır. Ancak bu kavram yalnızca fizik laboratuvarlarında değil, eğitim dünyasında da anlamlı bir metafor taşır. Çünkü öğrenme de tıpkı bir dönme hareketi gibidir — yeterli kuvvet (motivasyon) doğru noktaya (öğrenme stratejisine) uygulandığında bireyde kalıcı bir dönüşüm meydana getirir. Peki, efektif tork nedir ve bu kavram pedagojik açıdan bize ne öğretir? Efektif Torkun Anlamı ve Öğrenmeyle Bağlantısı Fizikte efektif tork, bir cismin dönme hareketini başlatan veya…

Dostlar Alışverişte Görsün Ne Anlama Gelir? Görünüş, Gerçeklik ve Ahlaki Öz Üzerine Felsefi Bir Okuma Bir filozofun gözünden bakıldığında, insanın dünyadaki en temel ikilemi “olmak” ile “görünmek” arasındaki çatışmadır. Platon’dan Nietzsche’ye, Descartes’tan Sartre’a kadar pek çok düşünür bu gerilimi anlamaya çalışmıştır. Çünkü insan yalnızca bir varlık değil, aynı zamanda bir gösteri öznesidir. “Dostlar alışverişte görsün” deyimi de bu çatışmayı en sade haliyle dile getirir: Bazen insanlar eylemi içten gelen bir amaçla değil, dışarıdan görülsün diye yaparlar. Bu söz, etik, epistemolojik ve ontolojik bir sorgulamanın kapısını aralar. Etik Perspektiften: Görünüş Etiği ve Sahici Davranış Etik açısından “dostlar alışverişte görsün” ifadesi, niyet…

100 Gram Su Kaç Kg? Antropolojik Bir Bakış Açısıyla İnceleme Bir antropolog olarak, her kültürün dünyayı nasıl algıladığını ve anlamlandırdığını anlamak benim için her zaman büyüleyici olmuştur. İnsanlar, etraflarındaki dünya ile kurdukları bağları ritüeller, semboller ve topluluk yapıları aracılığıyla şekillendirirler. Su, dünyanın dört bir köşesindeki toplumlar için hayati bir öneme sahip, ancak her kültürde suya olan bakış açısı ve ona yüklenen anlamlar farklılık gösterebilir. Bu yazıda, 100 gram suyun kaç kilogram ettiğini tartışırken, aynı zamanda suyun kültürel, ritüel ve sembolik anlamlarını da ele alacağız. Belki de her birimizin suya bakışı, ait olduğumuz kültürel yapının bir yansımasıdır. Su: Yaşamın Temeli ve…

İngilizce Okula Gitmek Ne Demek? “İngilizce okula gitmek” ifadesi, Türkçede genellikle “okula gitmek” anlamına gelir ve İngilizce’ye “go to school” olarak çevrilebilir. Ancak bu ifade, bağlama göre farklı anlamlar taşıyabilir. Bu yazıda, bu ifadenin tarihsel arka planını ve günümüzdeki akademik tartışmalarını inceleyeceğiz. Tarihsel Arka Plan Eğitim, insanlık tarihinin en eski kurumlarından biridir. Antik Yunan’da, özellikle Atina’da, okullar felsefi düşüncenin gelişimi için önemli merkezlerdi. Bu dönemde, “okula gitmek” sadece bilgi edinmek değil, aynı zamanda toplumun düşünsel yapısını şekillendirmek anlamına geliyordu. Orta Çağ’da ise eğitim, kiliselerin kontrolünde olup, dini öğretiler ön plandaydı. Rönesans ile birlikte eğitimde bireysel düşünceye önem verilmeye başlandı ve…